DUVAR- <\/strong>Ekonomi uzmanlar\u0131na nazaran T\u00fcrkiye \u00f6n\u00fcm\u00fczdeki 3 y\u0131lda yaln\u0131zca 123 milyar dolar bor\u00e7 faizi \u00f6deyecek. Mehmet \u015eim\u015fek ve tak\u0131m\u0131n\u0131n d\u0131\u015f kaynak aray\u0131\u015flar\u0131 sonu\u00e7 alsa bile k\u0131sa periyotlu bir tahlil b\u00fct\u00e7eyi kurtarmayacak.<\/p>\n

Ekonomist Hayri Kozano\u011flu, AKP\u2019nin 2002\u2019de iktidara geli\u015finden bu yana, d\u0131\u015f bor\u00e7 bulmak a\u00e7\u0131s\u0131ndan en elveri\u015fsiz durumda bir global ortam oldu\u011funa dikkat \u00e7ekti. ABD’deki finansal hareketliliklerin T\u00fcrkiye’ye tesirini pahaland\u0131ran Kozano\u011flu, \u00f6n\u00fcm\u00fczdeki y\u0131l\u0131n b\u00fct\u00e7esinin de bor\u00e7 faizlerine gidece\u011fini belirtti. <\/p>\n

Birg\u00fcn muharriri Hayri Kozano\u011flu’nun “123 milyar dolar nereye!” ba\u015fl\u0131kl\u0131 makalesinin ilgili k\u0131sm\u0131 \u015f\u00f6yle: <\/p>\n

“Peki i\u00e7inde bulundu\u011fumuz d\u00fcnya konjonkt\u00fcr\u00fcnde uygun \u015fartlarla bor\u00e7 bulmak imkanl\u0131 m\u0131? Hay\u0131r de\u011fil. AKP\u2019nin 2002\u2019de iktidara geli\u015finden bu yana en elveri\u015fsiz bir global ortamda para aray\u0131\u015f\u0131na girilmi\u015f durumda. Sonra biraz geri \u00e7ekilse de, 10 y\u0131ll\u0131k Amerikan tahvillerinde faizler 19 Ekim g\u00fcn\u00fc 2007\u2019den beri birinci sefer y\u00fczde 5\u2019i a\u015ft\u0131. Zira ABD\u2019de b\u00fct\u00e7e a\u00e7\u0131klar\u0131 art\u0131yor, Merkez Bankas\u0131 FED bilan\u00e7osundan tahvil bo\u015falt\u0131yor, ba\u015fta \u00c7in, bir\u00e7ok \u00fclke ABD finansal piyasalar\u0131ndan uzakla\u015f\u0131yor vb. B\u00f6ylece 25 trilyon dolarl\u0131k ABD tahvil piyasas\u0131nda fiyatlar d\u00fc\u015f\u00fcyor, getiriler art\u0131yor. 2 y\u0131ll\u0131k tahvillerin faizi de y\u00fczde 5,10 civar\u0131nda seyrediyor.<\/p>\n

T\u00fcm bunlar T\u00fcrkiye i\u00e7in neden de\u011ferli? Zira pratikte ABD hazine ka\u011f\u0131tlar\u0131 bor\u00e7lanma faizinize baz olu\u015fturan risksiz faiz oran\u0131n\u0131 temsil ediyor. Siz lakin bunun \u00fczerine \u00e7o\u011funlukla CDS ile temsil edilen kendi risk priminizi ekleyerek bor\u00e7lanabilirsiniz. Jeopolitik ortam\u0131n da tesiriyle T\u00fcrkiye\u2019nin CDS primi 425 puana \u00e7\u0131kt\u0131. Bu risk primini ekleyince, dolar cinsinden en d\u00fc\u015f\u00fck, y\u00fczde 9 \u2013 9,50 civar\u0131nda bor\u00e7lanabilece\u011finiz ortaya \u00e7\u0131k\u0131yor.<\/p>\n

En son datalara nazaran 2023\u2019\u00fcn 3. \u00e7eyre\u011finde T\u00fcrkiye\u2019nin d\u0131\u015f bor\u00e7lar\u0131 476 milyar dolard\u0131. Ortalama y\u00fczde 9,5 faizden hesaplarsak, bu y\u0131ll\u0131k ortalama 45 milyar dolarl\u0131k bir faiz y\u00fck\u00fcne denk gelir. Ne k\u0131ymetine olursa olsun d\u0131\u015f kaynak bulman\u0131z tahminen k\u0131sa m\u00fcddette bir bor\u00e7 krizine s\u00fcr\u00fcklenmenizi maniler lakin bu, orta \u2013 uzun devirde bedeli bilhassa gen\u00e7 jenerasyonlar taraf\u0131ndan \u00f6denecek b\u00fcy\u00fck bir y\u00fck getirir, asla s\u00fcrd\u00fcr\u00fclebilir de\u011fildir. Hat\u0131rlayal\u0131m, 2002\u2019de AKP iktidara geldi\u011finde d\u0131\u015f bor\u00e7lar 132 milyar dolard\u0131. Bu t\u00fcrl\u00fc hoyrat bor\u00e7lanmalarla iktisat bu hale d\u00fc\u015ft\u00fc. D\u00fcnyadaki d\u00fc\u015f\u00fck faiz, bol likidite sayesinde bir bor\u00e7 krizine s\u00fcr\u00fcklenmeden bug\u00fcnlere geldik.<\/p>\n

B\u00dcT\u00c7E FA\u0130ZE G\u0130DECEK<\/b><\/p>\n

OVP\u2019den 2024 \u2013 2026 ortas\u0131nda s\u0131ras\u0131yla 34,7 milyar dolar, 31,7 milyar dolar, 30 milyar dolar olmak \u00fczere, 3 y\u0131lda 96,4 milyar dolar cari a\u00e7\u0131k beklendi\u011fini biliyoruz. Faizleriyle birlikte bu durum, \u00f6n\u00fcm\u00fczdeki \u00fc\u00e7 y\u0131lda d\u0131\u015f bor\u00e7lar\u0131n bir 100 milyar dolar daha artmas\u0131 manas\u0131na gelir. Bildi\u011finiz \u00fczere, ge\u00e7ti\u011fimiz haftalarda Mehmet \u015eim\u015fek\u2019in ABD seyahatinin organizat\u00f6r\u00fc yat\u0131r\u0131m bankas\u0131 Goldman Sachs T\u00fcrkiye\u2019nin ‘carry trade’ i\u00e7in uygun duruma geldi\u011fi mu\u015ftusunu vermi\u015fti. Yani s\u0131cak para g\u00f6reli d\u00fc\u015f\u00fck faizli paralarla bor\u00e7lan\u0131p, T\u00fcrkiye\u2019yi ziyaret etme niyetindeydi.<\/p>\n

Ge\u00e7ti\u011fimiz hafta TBMM\u2019ye sunulan b\u00fct\u00e7e kanunu teklifinden, s\u0131cak para i\u00e7in nas\u0131l bir faiz arma\u011fan\u0131 haz\u0131rland\u0131\u011f\u0131n\u0131 da \u00f6\u011frenmi\u015f olduk. Faizi ‘nas’ kabul eden bir Cumhurba\u015fkan\u0131 periyodunda, 2024 \u2013 2026 ortas\u0131nda s\u0131ras\u0131yla 1254 milyar TL, 1809 milyar TL ve 2295 milyar TL olmak \u00fczere toplam 5358 milyar TL faiz \u00f6denmesi planlan\u0131yor. Hat\u0131rlayal\u0131m, daha 2022\u2019de toplamda 311 milyar TL faiz \u00f6denmi\u015fti. 2023\u2019te ise 646 milyar TL faiz \u00f6denmesi bekleniyor. S\u0131\u00e7rayan bu say\u0131larla b\u00fct\u00e7enin bir faiz b\u00fct\u00e7esi haline gelece\u011fi pekala s\u00f6ylenebilir.<\/p>\n

Gelin \u015f\u00f6yle bir hesaplama yapal\u0131m. OVP\u2019de 2024 \u2013 2026 i\u00e7in \u00f6ng\u00f6r\u00fclen ortalama d\u00f6viz kurlar\u0131 \u00fczerinden yap\u0131lacak faiz \u00f6demelerinin dolar olarak kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 bulal\u0131m. 2024\u2019te 34,1 milyar dolar, 2025\u2019te 41,7 milyar dolar, 2026\u2019da 48,01 milyar dolar olmak \u00fczere toplamda 123,28 milyar dolarl\u0131k bir faiz faturas\u0131 ortaya \u00e7\u0131k\u0131yor.<\/p>\n

Kamuoyuna Mehmet \u015eim\u015fek ve tak\u0131m\u0131n\u0131n yanl\u0131\u015fs\u0131z yolda oldu\u011fu; fakat ne yaz\u0131k ki, ge\u00e7mi\u015fteki yan\u0131lg\u0131lar, \u00f6zellikle piyasac\u0131 MB ba\u015fkan\u0131 Naci A\u011fbal\u2019\u0131n g\u00f6revinden azledilmesi olay\u0131n\u0131n getirdi\u011fi olumsuz imaj nedeniyle u\u011fra\u015flar\u0131n\u0131n meyvesini \u015fimdilik toplayamad\u0131\u011f\u0131 bildirisi veriliyor. Bu say\u0131lar\u0131 g\u00f6r\u00fcnce insan\u0131n akl\u0131na ister istemez, ‘\u015eim\u015fek arzulad\u0131\u011f\u0131 bor\u00e7lar\u0131 bulamazsa halimiz bir\u00e7ok olacak da, \u015fayet bulursa, \u00f6n\u00fcm\u00fczdeki y\u0131llarda \u00fclkeyi daha parlak bir gelecek mi bekleyecek?’ sorusu geliyor. Sonunda kar\u015f\u0131m\u0131zda k\u0131sa devir maksatlar\u0131na ula\u015fsa bile 3 y\u0131lda 123 milyar dolar bor\u00e7 faizi \u00f6deyerek tarihe ge\u00e7meyi planlayan bir iktisat idaresi var.” (HABER MERKEZ\u0130) <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

\u0130ktisat uzmanlar\u0131, d\u0131\u015f bor\u00e7 aray\u0131\u015f\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan \u00e7ok elveri\u015fsiz bir global ortam oldu\u011funu belirtiyor ve iktisat idaresinin d\u0131\u015f bor\u00e7 bulmada zorlanaca\u011f\u0131na dikkat \u00e7ekiyor.<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":35778,"comment_status":"closed","ping_status":"","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[2],"tags":[2779,2606,2385,621,1934],"yoast_head":"\n