Kılıçdaroğlu’nun açıklamalarından öne çıkan başlıklar şöyle:

‘KİMSE DUYMASIN DİYE ERİŞİM PÜRÜZÜ GETİRİLDİ’

“Geçen hafta İstanbul’da dilekçe yazan Başsavcının Ankara’ya yazdığı dilekçeyi gündeme getirmiştik. Şayet bir savcı yargının içinde çeteler oluştu diyorsa bıçak kemiğe dayandı demektir. Gerisinden habere erişim pürüzü getirdiler, kimse duymasın diye. Adaletin olmadığını biliyoruz ancak yürekli bir savcının bunu lisana getirmesi çok kıymetlidir. Başsavcı, yeni oluşan çetelerin FETÖ’nün çetelerine rahmet okutacak seviyeye geldiğini de söyledi. Türkiye çalkalanıyor, lakin o avukatların, yargıçların, savcıların hepsi yerinde duruyor.

Adliyeye siyaseti soktular, istedikleri kişiyi cezalandırıp, istediklerini özgür bıraktılar. Sonra iş buralara geldi.

Yayın yasağı getirerek bizi susturamazlar, yayın yasağı getirilen geçen haftaki küme konuşmamı, Meclis Genel Şurası’nda okuyacağız ve TBMM tutanaklarına girecek. Sizin feriştahınız da gelse bizi asla susturamaz, adaleti bu memlekete getireceğiz, muhalefette olsak da getireceğiz.

İSRAİL’E TEPKİ

Çocuklar, bayanlar beşerler öldürülecek, hastane bombalanacak ve kimsenin sesi çıkmayacak. 21. yüzyılın dünyası için bu utanç verici bir olaydır. Batılı devletler elinden gelse alkış tutacak.

Türkiye itimat veren bir ülke olmaktan çıkıyor. Ortadoğu ateş topuna döndü, bizimkiler ‘Bizi arabulucu olarak görün’ diye bağırıyorlar, kimse duymuyor. Türkiye geçmişte problemleri çözmeye talip olmazdı, davet edilirdi. Zira Türkiye dış siyaseti itimat vermiyor. Dış siyaset iç siyasetin bir materyali olamaz dedim, onlar dinlemediler. Gidip 3-5 kuruş için dilenirseniz size de kimse güvenmez. Artık arabuluculuğu Katar yapıyor.

Ortadoğu halkları bize özeniyor, bizim ülkenin yöneticileri de Ortadoğu’nun hükümdarları üzere olmak istiyor.

‘SENİN DAMADININ ABD UÇAK GEMİSİNDE NE İŞİ VAR?’

Amerika 2 uçak gemisi gönderdi. Erdoğan bağırıyor, ‘ABD nere, Akdeniz nere.’ Senin damadının ABD uçak gemisinde ne işi var ben bunu sormaz mıyım.

CUMHURİYETİN 100. YILI

Cumhuriyet’in 100. yaşını kutlayacağız. Biz Cumhuriyet’i kan ve gözyaşıyla kurduk, ağır bedeller ödedik.

Cumhuriyetin 100. yılında yabancı askerler Türkiye’ye davet ediliyor. Be onun vatanseverliğinden kuşku duyarım. Bu topraklarda yabancı asker postalı istemiyoruz.

Cumhuriyetin 100. yılını hepimiz coşkuyla kutlamalıyız. Filistin’de çocuklar katlediliyor evet lakin biz 100 yıl sonra mı kutlayacağız? Bunlar kutlamayı ne olarak anlıyor? Kutlama demek bilim insanlarının konuşması demek, çocukların elinde meşale taşıması demek, Anıtkabir’i, şehitlerimizin mezarını ziyaret etmek demek.

Katar Büyükelçimiz Cumhuriyetin 100. yılını kutlamayı ertelemiş ancak kendisi gitmiş düğüne. Düğünde çekilen fotoğrafı gördüm, iki eli bağlanmış, el pençe divan duruyor. Bu türlü büyükelçi olmaz.

Bütün maksadımız 100. yılında Cumhuriyet’imizi demokrasi ile taçlandıracağız.

Bizim belediyelerimizin olduğu her yerde tüm sokaklar bayrağımızın renklerine bürünecek. Belediyelerimiz çok sayıda aktiflik düzenleyecek. CHP 100 yıllık Cumhuriyeti coşkuyla kutlayacak. Cumhuriyet bizim cumhuriyetimiz.” (HABER MERKEZİ)

‘DESTEKLEMEYE HAZIRIZ’

AA’da yer alan habere nazaran, YETERLİ Partiden yapılan açıklamada, Gazze’de yaşananların insanlık dışı olduğu belirtilerek, “Devletlere terör refleksi yakışmayacağı üzere atılacak bütün adımlar, milletlerarası hukuk çerçevesinde atılmalıdır. Netanyahu idaresi eline geçirdiği legal müdafaa hakkını kötüye kullanmıştır. İYİ Parti olarak Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin bölgesel ve memleketler arası sorumlulukları doğrultusunda, barışın sağlanması için alacağı kararlara katkıda bulunmaya ve desteklemeye hazırız” sözleri kullanıldı.

Devletin çıkarları ve milletin huzurunun devamlılığı için devlet aklıyla gerçekçi ve sorumlu davranılması gerektiği vurgulanan açıklamada, şunlar kaydedildi: “Gün, iç siyaset telaşlarıyla el yükseltme günü değildir. Bu yaklaşım ne ülkemize ne de Gazze’de eziyet gören kardeşlerimize fayda sağlayacaktır. Gazze’deki krizin sulh yoluyla çözülmesi ve kardeşlerimizin toplu halde cezalandırılmaları vahşetinin sona erdirilmesi için duyarsız kalınmamalıdır, diplomatik ve insani her türlü takviye verilmelidir, seferber olunmalıdır. Ama şayet iktidarın açıklamalarında direkt askeri takviye vermek kastediliyorsa Türkiye’mizin güvenliğini düşünmeden adım atmanın en akılcı seçenek olmayacağını düşünürüz.”

‘TEHDİT BULUNMASI HALİNDE…’

İYİ Parti açıklamanın devamında şöyle dedi: “Türkiye Cumhuriyeti, üniter ve laik bir devlettir. Mehmetçiğin sonlarımız dışında görevlendirilmesi lakin vatanımızın ayrılamaz bütünlüğüne yönelik bir tehdit bulunması halinde kelam konusu olabilir. Birleşmiş Milletler bünyesinde yahut milletlerarası kuruluşlar dahilinde bir tutum alınacaksa askeri dayanak de doğal ki verilebilir. Fakat Türkiye’nin güvenliği ve çıkarları önceliklendirilmeli. Türkiye’nin öteki ülkelerin bölgesel yahut global çıkarları için kullanılması ve ülkemizin güvenliğinin iç politik korkularla tehlikeye atılmasını İYİ Parti olarak gerçek bulamayız.” (HABER MERKEZİ)

Partiden yazılı açıklamada “Ülkemizin güvenliğinin iç politik tasalarla tehlikeye atılmasını yanlışsız bulmuyoruz” denildi.

İYİ Parti Milletlerarası Siyasetler Başkanlığı tarafından yapılan açıklamada, Gazze’ye diplomatik ve insani her türlü takviyenin verilmesi gerektiğinin altı çizildi. Lakin askeri takviye gönderme konusunda İYİ Parti, “Türkiye’mizin güvenliğini düşünmeden adım atmanın en akılcı seçenek olmayacağını düşünürüz” dedi.

‘TÜRKİYE’NİN GÜVENLİĞİ ÖNCELİKLENDİRİLMELİDİR’

Partiden yapılan açıklamada şu tabirlere yer verildi:

Fakat şayet iktidarın açıklamalarında direkt askerî takviye vermek kastediliyorsa; Türkiye’mizin güvenliğini düşünmeden adım atmanın en akılcı seçenek olmayacağını düşünürüz.

Türkiye Cumhuriyeti, üniter ve laik bir devlettir. Mehmetçik’in hudutlarımız dışında görevlendirilmesi fakat vatanımızın ayrılamaz bütünlüğüne yönelik bir tehdit bulunması hâlinde kelam konusu olabilir.

Birleşmiş Milletler bünyesinde yahut memleketler arası kuruluşlar dâhilinde bir tutum alınacaksa askerî takviye de natürel ki verilebilir. Lakin Türkiye’nin güvenliği ve çıkarları önceliklendirilmelidir.

Türkiye’nin diğer ülkelerin bölgesel yahut global çıkarları için kullanılması ve ülkemizin güvenliğinin iç politik dertlerle tehlikeye atılmasını İYİ Parti olarak yanlışsız bulamayız.” (HABER MERKEZİ)

Türkiye Satranç Federasyonu, ‘Örenli’nin açıklamalarının gerçeği yansıtmadığını’ kaydetti. Açıklamada “Kübra Öztürk Örenli, son 3 yılda Türkiye ismine müsabakası gereken turnuvalara kendi tercihi doğrultusunda iştirak göstermemiştir. Talimat gereği 2300 ELO’nun altına düştüğünde de atlet özendirme mükafatı alamamaktadır” denildi. Kübra Öztürk Örenli’nin hala ulusal ekip listesinde bulunduğu belirtilen federasyon açıklamasında “Sporcumuz ulusal grup listesinde yer aldığı için, memleketler arası turnuvalarda müsabakası ve ELO puanını yükseltmesi durumunda mevzuata nazaran özendirme mükafatını almaya devam edebilir” tabiri kullanıldı.

‘YILLARDIR SÜREN DAYANAK YOK SAYILIYOR’

Türkiye Satranç Federasyonu’nun açıklamasının tamamı şöyle:

“WGM Kübra Öztürk Örenli’nin hiçbir tezi gerçeği yansıtmamaktadır.

Sporcuların özendirme mükafatına hak kazanabilmeleri için Türkiye ismine milletlerarası turnuvalarda yarışı gerekmektedir. Her yılın başında o yıl içerisindeki Türkiye’yi memleketler arası turnuvalarda temsil etme durumuna nazaran özendirme mükafatları listesi aşikâr olmaktadır. WGM Kübra Öztürk Örenli, son 3 yılda Türkiye ismine müsabakası gereken turnuvalara kendi tercihi doğrultusunda iştirak göstermemiştir. Talimat gereği 2300 ELO’nun altına düştüğünde de atlet özendirme mükafatı alamamaktadır. Atletimizin aktüel ELO puanı ise 2265’tir. (https://ratings.fide.com/profile/6302599/calculations)

TSF’nin bu husustaki yasal mevzuatına nazaran; kriterleri yerine getirmediği için özendirme mükafatını alma hakkını kaybetmiştir. Kübra Öztürk Örenli’nin ‘milli kadrodan çıkarıldığı istikametindeki iddiası’ yanlışsız değildir. Kendisi hala ulusal grup listesinde bulunmaktadır. Atletimiz ulusal kadro listesinde yer aldığı için, memleketler arası turnuvalarda müsabakası ve ELO puanını yükseltmesi durumunda mevzuata nazaran özendirme mükafatını almaya devam edebilir. 2011 yılından itibaren aldığı özendirme mükafatını gerekli kriterlerin oluşmaması nedeniyle şu anda alamıyor olmasının “hamileyken ulusal ekipten çıkarıldı” başlığıyla sunulması, bir bayan federasyon liderinin ismi geçen atletimize yıllardır süren dayanağını de yok saymaktır.

‘HAMİLEYKEN MASRAFLARI KARŞILANDI’

Sporcuya bugüne dek milletlerarası turnuvalarda ülkemizi temsil etmesi için gruplar ve kişisel turnuvalara iştirak davetleri gönderilmiştir. TSF yasal mevzuat gereği milletlerarası turnuvalarda yalnızca sportmenlerin masraflarını karşılayabilmektedir. Sportmen harici şahısların (ve aile üyelerinin) masraflarının karşılanması mevzuata uygun değildir. Bu mevzuat, kadın-erkek ayrımı gözetilmeden tüm atletlerimiz için geçerlidir.

Toplumsal cinsiyet eşitliği gözeterek bayan atletlere müspet ayrımcılık yapılması gerektiği prensibini sonuna kadar destekliyoruz. Hakikaten Kübra Öztürk Örenli’nin 2022 yılında Azerbaycan’da düzenlenen Shusha Kapalı Satranç Turnuvası’na federasyonumuzun önermesi ile; “hamile” iken eşi ve çocuğunun masraflarının ilgili tertip tarafından ödenmesi ve iştiraki sağlanmıştır.

TSF, Gençlik ve Spor Bakanlığı’ndan bütçe alan ve nizamlı olarak kontrolden geçen bir kamu kurumudur ve yasal mevzuata nazaran hareket etmektedir. Kübra Öztürk Örenli, milletlerarası turnuvalar için eşinin, bakıcısının ve çocuklarının seyahat ve konaklama masraflarının karşılanması talebinde bulunmuş, lakin bu talebinin mevzuata ters formda karşılanmasının mümkün olmadığı kendisine iletilmiştir. Kendisi ise bu durumda Türkiye ismine turnuvalara katılmayacağını belirtmiştir.” (HABER MERKEZİ)

Bahçeli’nin bu tabirleri iç ve dış kamuoyunda “Türkiye, Filistin’e asker mi gönderecek” sorularını beraberinde getirirken, Cumhuriyet gazetesinin MHP’li kaynaklardan edindiği bilgiye nazaran Bahçeli’nin kelamlarının perde gerisinde “Filistin’de Türkiye’nin öncülüğünde bir garantörlüğün kurulması hedefinin yattığı” belirtiliyor.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın da Kahire’de evvelki gün düzenlenen toplantıda İsrail-Filistin sorununda yeni bir garanti düzeneği getirilmesini önererek “Türkiye’nin rol almaya hazır olduğuna” yönelik kelamlarını anımsatan MHP’li kaynaklar, İsrail-Filistin sorununda Türkiye’nin öncülüğünde kurulacak olan “garantörlük” için Kıbrıs örneğini veriyor.

‘DAYANAK 1917’

MHP’li kaynaklar, 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı öncesini örnek verdi. Kurmaylar, Kıbrıs’ta yaşanan sıkıntılar üzerine 11 Şubat 1959 yılında İngiltere, Türkiye ve Yunanistan devletleri ile Kıbrıs’taki Rumlar ve Türkler ortasında imzalanan ve “bağımsız bir devlet olarak Kıbrıs halklarının durumunu belirleyen” Zürih Antlaşması’nı hatırlattı. Bu antlaşmayı takip eden, 19 Şubat 1959’da imzalanan ve 19 Ağustos 1960’ta bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kurulmasını sağlayan Londra Antlaşması’nı da örnek gösterdiler. Filistin’de de “Türkiye’nin öncülüğünde taraflar ortasında muahedeler imzalanabileceğini ve Türk askerinin de bölgede barış sürecini yönetmek üzere görevlendirilebileceğini” ileri sürüyor.

“Kıbrıs’taki Türk varlığı nedeniyle Türkiye’nin o devir öncü olduğunun, Filistin’de ise durumun farklığının anımsatılması” üzerine de şu kıymetlendirme yapılıyor:

“Filistin, 1516 yılından 1917 yılına dek Osmanlı İmparatorluğu hâkimiyeti altında olan bir yer. 2 Kasım 1917’de Balfour Bildirisi’nin yayımlanmasından sonra, lakin 1920 yılında İngiltere’nin manda idaresine giren bir toprak. Kıbrıs örneğinde olduğu üzere Türkiye’nin de desteği 1917. Bölgede 1917’ye kadar Türk hâkimiyeti kelam konusu. Yani Türkiye’nin yabancı olduğu topraklar değil, genel lider Bahçeli’nin de tabir ettiği üzere ‘ecdadın mirası.’ Şayet o topraklara Türkiye ‘yabancı’ ise şu soruları sormak gerek: “ABD, İngiltere, Fransa üzere memleketler arası toplumlar çok mu yakın? Pekala o devletlerin Ortadoğu topraklarındaki gayesi ne? Günahsız sivillerin ölmesine neden memleketler arası toplum bu kadar sessiz? Hasebiyle oluşturulacak bir garantörlük düzeneğinin Türkiye öncülüğünde olması koşul. Zira o topraklar, Türk hâkimiyetinde ‘huzur ve güven’ içinde. Türkiye’nin bölgede öncü rol üstlenmesi kaide.”

İsrail’in ABD’nin de dayanağı ile “yeni bir Ortadoğu oluşturmak istediğine” de dikkat çeken MHP’li kaynaklar, bu durumun bir sonraki adımının “Türkiye olacağına” da işaret ediyor.

‘SINIRDA İSRAİL TEHDİDİ’

Filistin’in Türkiye’nin Doğu Akdeniz hududuna yakın bir coğrafya olduğunu da anımsatan MHP’li kaynaklar, “İsrail, ABD ile birlikte o coğrafyayı değiştirmek istiyor. Bu Suriye üzerinden gaye Türkiye demek. Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde yürüttüğü terör operasyonları var. ABD’nin de o bölgede yer alan PYD ve YPG üzere terör örgütlerini kolladığı, herkes tarafından biliniyor. Bu tıpkı vakitte Suriye’nin kuzeyindeki PYD, YPG üzere terör örgütleri ile İsrail’i ‘birleştirme yoluna’ kadar masraf ki işte o vakit Türkiye’nin birinci derece güvenliğini de tehdit eder. Öylesi bir durumda Türkiye Cumhuriyeti devleti olarak biz, buna asla müsaade vermeyiz” değerlendirmesini de yapıyor.

‘SESSİZ KALDILAR’

MHP’li kaynaklar, “Uluslararası toplum Gazze’de yaşanan insanlık cürmüne “sessiz kalmayı” tercih ediyor. Kimse akan kanın durması için elini taşın altına koymuyor. Yalnızca seyrediyor” tespitini yaptı. (HABER MERKEZİ)

İYİ Parti Genel Lideri Meral Akşener, dün partisinin küme toplantısında yaptığı açıklamada, ABD uçağının Türkiye’ye ilişkin SİHA’yı düşürmek için İncirlik Üssü’nden havalandığına dair savlar bulunduğunu gündeme getirmişti.

Milli Savunma Bakanlığı yaptığı açıklamada o savları yalanladı. MSB’den yapılan açıklamada, “Suriye’de Türkiye’ye ilişkin SİHA’yı düşüren ABD uçağının İncirlik’ten kalktığı tezleri büsbütün spekülasyon, bu türlü bir durum kelam konusu değil. Uçak Ürdün’den kalktı” denildi.

‘FİLİSTİN’E YARDIM İÇİ MİSYONA HAZIRIZ’

MSB ayrıyeten Filistin ile ilgili de “Türk Silahlı Kuvvetleri, Cumhurbaşkanı tarafından verilecek direktifler doğrultusunda Filistin’e yardım ulaştırılması için verilecek vazifeleri yapmaya hazır” açıklaması yaptı.

Meral Akşener “Bu vahim sav gerçek olsun ya da olmasın; buradan açıkça ilan etmek istiyorum; Şayet Amerikan devleti, Türkiye’nin bu coğrafyadaki varlığından rahatsızsa, derhal Türk topraklarında bulunan, İncirlik Üssü’nü de boşaltmalıdır. Biz de bilelim kim dost, kim düşman, kim müttefik” tabirlerini kullanmıştı. (HABER MERKEZİ)

Banka, Avrupa ve Orta Asya bölgesi için hazırladığı Ekonomik Güncelleme Raporu’nu “Yavaş Büyüme, Artan Riskler” başlığıyla yayımladı.

AA’nın aktardığına nazaran, Türkiye iktisadına ait değerlendirmelerin de yer aldığı raporda, “dayanıklı tüketici talebi ve azalan siyaset belirsizliği” nedeniyle ekonomik büyüme iddiasının yüzde 3,2’den 4,2’ye çıkarıldığı belirtildi.

Raporda, Türkiye’nin gelecek yıl yüzde 3,1 ve 2025’te yüzde 3,9 büyümesinin beklendiği söz edildi.

Dünya Bankası, haziran ayındaki iddialarında Türk iktisadının 2024’te yüzde 4,3, 2025’te 4,1 büyüyeceğini öngörmüştü.

Raporda, “tüketimin çift haneli oranlarda artması ve hükümet harcamalarının güçlü seyrini sürdürmesiyle Türkiye’nin yüzde 3,8’lik ikinci çeyrek büyümesinin de olumlu istikamette şaşırttığı” kaydedildi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) siyaset faizlerini mayıs ayından bu yana toplam 2 bin 150 baz puan artırmasıyla para siyasetinde daha fazla olağanlaşmaya hakikat bir değişim başladığına işaret edilen raporda, seçimlerden bu yana borç ve pay senedi portföyü girişlerinin hızlanarak döviz rezervleri üzerindeki baskıyı hafiflettiği aktarıldı.

AVRUPA VE ORTA ASYA BÖLGESİ BÜYÜME KESTİRİMİNDE ÜST TARAFLI REVİZYON

Raporda, Avrupa ve Orta Asya bölgesindeki yükselen piyasalar ve gelişmekte olan ekonomiler için 2023 yılı büyüme varsayımının de yüzde 1,4’ten 2,4’e çıkarıldığı belirtildi.

Raporda, büyümedeki hızlanmanın savaşın etkilediği Ukrayna ve Orta Asya için iddialardaki güzelleşmeyi, Türkiye’deki tüketici dayanıklılığını ve Rusya’da askeri ve toplumsal transferlere yönelik kamu harcamalarında kaydedilen artış sayesinde beklenenden yeterli büyümeyi yansıttığı da tabir edildi.

Raporda, Rusya ve Ukrayna dışarıda tutulduğunda, bölgenin bu yıl yüzde 3 büyümesinin beklendiği, büyümenin Covid-19 salgını öncesi uzun vadeli ortalamalara nazaran zayıf kaldığı vurgulandı.

Genel olarak, Avrupa ve Orta Asya bölgesindeki ülkelerin yarısında büyümenin bu yıl 2022’ye nazaran daha yavaş olması yahut çok az değişiklik göstermesinin beklendiğine işaret edilen raporda, 2024-2025 devrinde, bölgenin en büyük ticaret ortağı olan Avrupa Birliği’ndeki zayıf büyümenin, yüksek enflasyon, sıkılaşan finansal şartlar ve Rusya-Ukrayna Savaşı’nın yayılma tesirleri sebebiyle büyümenin yıllık yüzde 2,6 olacağının öngörüldüğü bildirildi.

Raporda, “aşağı taraflı risklerin Avrupa ve Orta Asya bölgesindeki yükselen piyasalar ve gelişmekte olan ekonomiler için görünümü gölgelediği” tabir edilerek, global emtia piyasalarındaki yüksek oynaklık ve güç fiyatlarındaki süratli artış karşısında enflasyonun yüksek düzeylerde kalmaya devam edebileceği belirtildi.

‘KÜRESEL FİNANS PİYASALARI DAHA KISITLAYICI HALE GELEBİLİR’

Dünya Bankası’nın raporunda, global finansal piyasaların, sıkılaşan finansman şartları sebebiyle daha oynak ve kısıtlayıcı hale gelebileceğinin altı çizildi.

Raporda, Ukrayna iktisadının, 2022 yılında yüzde 29,1’lik daralmadan sonra, daha istikrarlı elektrik temini, artan kamu harcamaları, devam eden donör dayanakları, daha uygun gerçekleşen hasat ve kimi ihracatların ülkenin batı hudutları üzerinden yine yönlendirilmesi sayesinde bu yıl yüzde 3,5 büyümesinin beklendiği belirtildi.

Rusya’da, artan kamu harcamalarının ve dirençli tüketimin, 2023’te yüzde 1,6’lık büyüme sağlaması, kapasite kısıtları ve yavaşlayan tüketici talebi sebebiyle büyümenin zayıflayarak 2024’te yüzde 1,3’e, 2025’te 0,9’a inmesinin öngörüldüğü de aktarıldı. (HABER MERKEZİ)

Federasyondan yapılan açıklamada, Memleketler arası Paten Birliği (ISU) tarafından her yıl farklı ülkelerde düzenlenen ve ISU takviminde yer alan Dünya Artistik Figür Pateni yarışının, bayanlar kategorisinde son 5 yıl içinde birincilik elde eden sportmenlerin isimleri ve ülkeleri paylaşıldı.

AA’nın aktardığına nazaran ISU Dünya Şampiyonası’nda 2019 yılında Rusya ismine yarışan Alina Zagitova, 2021’de Rus Anna Shcerbakova, 2022 ve 2023 yılında ise Japon sportmen Kaori Sakamato’nun kategori birincisi olduğu belirtilen açıklamada, 2020’de pandemi nedeniyle şampiyonanın iptal edildiği vurgulandı.

‘DÜNYA ŞAMPİYONUMUZ BULUNMAMAKTADIR’

Açıklamada, şu sözlere yer verildi:

“Düzenlenmiş olan yarışlarda Türkiye ismine yarışmış rastgele bir bayan atletimiz bulunmamaktadır. Yetişkinler kategorisinde buz pateni sporunu sevdirmek ve teşvik etmek maksadıyla ISU’nun desteklediği yaş aralığı 28 ve üstü olarak belirlenmiş, amatör, yetişkin, seçkin kategorisi ismi altında müsabakalar düzenlemektedir. En son yapılan ISU’nun desteklediği milletlerarası yetişkinler müsabakası 15-20 Mayıs 2023’te Almanya’nın Oberstdorf kentinde düzenlenmiş olup Naz Arıcı, kendi kategorisinde dereceye girmiştir. Düzenlenen bu müsabakaya iştirak büsbütün ferdi olup Türkiye Buz Pateni Federasyonu tarafından hiçbir maddi ve resmi sürece tabi değildir. Çeşitli medyalar aracılığıyla “Buz Pateni Dünya Şampiyonu” olarak yapılan beyanın doğruluğu olmamakla birlikte federasyonumuz buz pateni branşında kurulduğumuz günden itibaren rastgele bir dünya şampiyonumuz bulunmamaktadır.”

NAZ ARICI: AÇIKLAMALAR ORTASINDA RASTGELE BİR ÇELİŞKİ YOK

Buz pateni sportmeni Naz Arıcı da toplumsal medyadan bir açıklama yayınladı. “Buz Pateni Federasyonunun yaptığı açıklama ile benim açıklamam ortasında rastgele bir çelişki bulunmamaktadır. Fakat kimi basın kuruluşları tarafından verilen “yalanlama” isimli habere karşılık son şampiyonluğuma dair derli toplu bir açıklama yapmam hasıl olmuştur” diyen Arıcı açıklamasını şöyle sürdürdü:

“Sosyal Medya’da viral olan son şampiyonluğum 19 Mayıs 2023 Milletlerarası Buz Pateni Federasyonu (ISU) nun resmi sitesinde yayınlanan faaliyet programında yazan ISU International Adult Figure Skating Competition isimli müsabakadır.
Bu yarış dünyadaki en fazla iştirakin olduğu yarıştır ve İngilizce tabiriyle biz yetişkin sportmenler ortasında World Adult Championship olarak bilinmektedir. Bunun yanında bu beşinci şampiyonluğum olup 3’ü ulusal atlet olarak kazandığım başarılardır.

Bunun yanında memleketler arası yarışlarda aldığım muvaffakiyetler ve Türkiye Şampiyonlukları vardır. Kategorim Yetişinler Kategorisidir. Ve Milletlerarası Buz Pateni Federasyonun Resmi sitesinde Adult Skating olarak geçmektedir. Yetişkin Kategorisinde Türkiye’nin birinci ulusal atletiyim ve bu kısım 2015’te Almanya’da dünyanın bütün ülkelerinden katılan 36 atlet ortasında aldığım ve benim de birinci müsabakam olan Memleketler arası Yetişkinler Artistik Buz Pateni Yarışı’ndan sonra Türkiye’ye açtırdığım Dünya için eski ancak Türkiye için yeni bir koldur.
Yani bu kısmı Türkiye’ye ben getirmiş bulunmaktayım. Senior ve Junior Kategorileri ile karıştırıldığından birtakım bölümlerce baş karışıklığı yaratmış ve yanlış anlaşılmalara yol açmıştır. Ama Buz Pateni Federasyonu da yaptığı açıklama ile “kendi imkanlarım” ile katıldığım son milletlerarası müsabakayı ve derece kazandığımı teyit etmiştir.
Hiçbir kurum ve kişiyi bugüne kadar suçlamadan işini yapmış, buz patenini ülkemdeki gençlere sevdirmek için elinden geleni yapan bir insan olarak, bundan sonra da çalışmalarıma devam edeceğim. Bununla birlikte Masterlar Olimpiyatları olarak bilinen ve 4 senede bir yapılan World Winter Masters Games (Dünya Masterlar Kış Oyunları) müsabakasına Ocak 2024 ‘te katılacağım ve 23 kişi ortasında ülkemi temsil edeceğimi bir sefer daha buradan tüm kamuoyu ile paylaşmak isterim.” (HABER MERKEZİ)

Tüm bu süreçte gün yüzüne çıkmayan birtakım tansiyonlar GÜZEL Parti Genel Lideri Meral Akşener’in son devirdeki açıklamalarıyla açığa çıktı. Akşener’in adayın kim olacağının son toplantıya kadar konuşulmadığı, iki belediye lideri formülünden öteki önderlerin haberi olmadığı üzere açıklamaları karşısında önderler sessizliklerini korudu. O önderlerden biri de Demokrat Parti Genel Lideri Gültekin Uysal’dı.

ADAY KONUSUNU SON TOPLANTIYA BIRAKMADIK

Seçimlerden evvel Kılıçdaroğlu’nun aday olması gerektiğini açıkça birinci tabir eden Uysal, sürecin günübirlik öfkelerle değerlendirilmesinin yanlış olduğu görüşünde.

Akşener’in, aday probleminin son toplantıya bırakıldığı açıklamasını “Adayın kim olacağı görüşülmez olur mu?” kelamlarıyla karşılayan Uysal, “Aday konusunu son toplantıya bırakmadık. Her siyasi parti karşılıklı olarak değerlendirmelerini yaptı” tabirlerini kullandı.

‘İKİ BELEDİYE LİDERİ FORMÜLÜNÜ DÜZGÜN PARTİ SÖZCÜSÜ’NÜN AÇIKLAMALARINDAN DUYDUK’

Akşener’in “iki belediye liderinin cumhurbaşkanı yardımcısı olması” formülünden öbür başkanların haberleri olmadığına ait kelamlarını de kıymetlendiren Uysal, bu mevzuda kendilerine bir bilgilendirme yapılmadığını, iki belediye lideri formülünü televizyonda, DÜZGÜN Parti Sözcüsü’nün açıklamalarından duyduklarını tabir etti. Geride kalan süreçte ÂLÂ Parti ve CHP ortasında güç istikrarı kuramadıklarını tabir eden Uysal, yaklaşan lokal seçimlere ve muhtemel anayasa değişikliğine ait tavırlarını da anlattı.

Uysal’ın sorularımıza karşılıkları şöyle oldu:

‘CUMHURİYET KAZANIMLARININ DEĞERİNİ BİLENLER ENİNDE SONUNDA GALİP GELECEK’

Seçimden çabucak sonra yaptığınız bir kıymetlendirme var: “Bu seçim kazandık diyenlerin kaybettiği, kaybettiği zannedilen Millet İttifakı ve Sayın Kemal Kılıçdaroğlu’nun kazandığı bir seçimdir.” Seçim sonrasında yaşanan tabloyu, muhalefetin durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Hala birebir fikirde misiniz?

Türkiye’de rekabet eden bir pahalar manzumesiydi. Millet İttifakı’nda temel hak ve hürriyetleri, anayasal devlet tertibini önceleyen, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kendisine sunduğu hukukun, refahın, güvenliğin, fırsat eşitliğinin değerini bilen toplumsal kümelerin tercihi var. Bunun karşısında Cumhur İttifakı ismi altında keyfi bir rejim, parti olma hüviyetinden çıkmış adeta bir organize kabahat şebekesine dönüşmüş bir yapı var. Kimlik siyasetini ve bu denklemdeki kutuplaşmayı derinleştirerek pozisyonlanmaya çalışan bir iktidar aklı var. Aslında bu iki kıymetler manzumesinin bir rekabetiydi.

20 yıldır AKP eliyle Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne bir ‘devr-i sabık’ muamelesi uygulanmasına karşın cumhuriyet bedellerinin dünyaya ayak uydurduğu bir sürecin içerisinden geliyoruz. O açıdan “kazananların kaybettiği, kaybettiği görünenlerin kazandığı” bir süreçti. Türkiye bir kör sokağa düşeli maalesef uzun vakit oldu. Ancak Türkiye’nin kademe kademe gelişen bir tarihi yürüyüş güzergahı var. Devir dönem iki ileri bir geri, Mehter Marşı üzere de olsa istikametimiz aşikâr. Ben bu toplumun, bu milletin o istikametten ödün vereceğini zannetmiyorum. Cumhuriyet kazanımlarının değerini bilmiş beşerler kümesinin eninde sonunda galip geleceği kanaatindeyim.

‘SÜRECİ GÜNÜBİRLİK ÖFKELERLE PAHALANDIRMAK YANLIŞ OLUR’

Seçimden sonra başta Altılı Masa olmak üzere muhalefet çok dağınık bir imaj verdi, Altılı Masa’da olan bitene ait kamuoyuna yapılan açıklamalar şaşkınlık yarattı, Masa’nın hitap ettiği seçmen kitlesinde ümitsizlik, hatta öfke hakim olmaya başladı. Nerede yanılgı yaptınız?

İçinde bulunduğumuz kaidelerin fevkalâde özelliğini yeterli kavramak lazım. Günübirlik hissiyat parlamaları, günübirlik öfkelerle kıymetlendirmek yanlış olur. Tarihi olarak değerlendirmeliyiz. Başarısızlığımız var, bu başarısızlığın içerisinden kendi ismimize küçük zaferler çıkarsak neye fayda?

‘YÜZDE 48’LİK TOPLUMSAL MUHALEFET DİNAMİĞİNİ AYAKTA TUTMAK BİRİNCİL VAZİFEMİZ’

Benim 28’i akşamı altını çizdiğim temel kıymetlendirme şu oldu: Cumhuriyet’ten yana, demokrasiden yana irade koymuş yüzde 48’lik toplumsal muhalefet dinamiğini ayakta tutmak birincil görevimiz. İkinci tıbbın sonunda, 28’i akşamı Cumhuriyet Halk Partisi Genel Merkezi’nde de bu değerlendirmemi ilettim.

Sonuçta ikinci çeşidi yüzde 60’a 40 üzere bir istikrarla bitirme gayesi vardı, bu olmadı. Karşımızda yüzde 35’e düşen bir iktidar ile itirazı olan yüzde 65’lik bir kesim vardı. Bize düşen görev itirazı olan bu yüzde 65’lik kitleyi azami seviyede sandığa götürmek, bunun için gerekli enstrümanları, adapları ortaya koymaktı. O yol ve enstrümanları ortaya koymakta eksikliklerimiz oldu ki bu sonuç ortaya çıktı.

‘YÜZDE 48’İ PAMUKLARA SARMAK ZORUNDAYIZ’

Ama bütün aksiliklere, hukuksuzluklara, dayatmalara karşın bunun için irade koymuş bir toplumsal kesim oluştu. Bu iradeyi koyan kitlenin psikolojisini bırakın kırmayı motivasyonunu daha da arttıracak bir tavır sahibi olmak mecburiyetindeyiz. Bu yüzde 48’i pamuklara sarmak zorundayız.

‘SEÇİM SÜRECİNE DAİR AÇIKLAMALARI HÜZÜNLE TAKİP EDİYORUM’

İYİ Parti Genel Lideri Meral Akşener Altılı Masa’da yaşanan kimi tartışmaları kamuoyuyla paylaştı. Bu açıklamaların seçmendeki kırgınlığı, küskünlüğü artırdığı yorumları yapıldı. Akşener’in bu tutumunu ve biçimini nasıl değerlendiriyorsunuz?

Konjonktürel olarak motive olmuş, muvaffakiyetle kilitlenmiş bir toplumsal kitlenin istediği neticeyi alamayışı ve sonrasında gelen bir ekip farklı değerlendirmeler dediğiniz işlevi görüyor. Bunu hüzünle takip ediyorum.

‘AKŞENER KENDİ MAHALLESİNE HİTAP EDİYOR’

Özelde bireyler üzerinden bir kıymetlendirme yapmak istemem. Yüzde 50+1 istikrarı sebebiyle Türkiye’de siyasi partileri bir ortaya getiren, birtakım işbirliklerini mecbur hale getiren bir sistem var. Siyasetin rekabet pratikleri açısından bunları uyumlu hale getirebilmek de güç iş. Ayrıyeten sohbetimizin başında bahsettiğim iki aks var Türkiye’de. O aksların ortasında mahallelere hapsolmuş bir siyaset ve yankı odaları var. İster istemez siyasetçiler kendi mahallesine de hitap ediyor. Sonuç itibariyle siyaset bir süreç idaresi. Bu noktada YETERLİ Parti de değerlendirmeler yapıyor. Açıklamaları bu çerçevede değerlendirebilirim.

İYİ Parti ve Akşener son açıklamalarıyla kendi mahallesine mi hitap ediyor?

Elbette. Kendi seçmen kitlesi var. Parti şuraları var. Oralarda o değerlendirmeleri yapıyorlardır.

‘BEN DEMİŞTİM’ DÖNEMİ AÇILDI TÜRKİYE’NİN CAN ALICI GÜNDEMLERİ VAR’

Akşener, aday belirleme sürecine dair itirazlarını anlatırken Kılıçdaroğlu’nun “Meral Hanım imzalamıyorsa imzalamasın. Biz beşimiz imzalayalım çıkalım” dediğini açıkladı. O gün ne oldu?

Bu ayrıntılarla ilgili bir mahremiyet var. Bir kıymetlendirme yapmak istemem. Artık ‘ben demiştim’ dönemi açıldı ve biz de bir şeyler söyleyebiliriz lakin bugün Türkiye’nin can alıcı gündemleri var. Elbette kamuoyunu net bir biçimde bilgilendirmek üzere bir görevimiz de var ancak tüm bu sorunlar birincil tartışma konusu değil. Ayrıyeten partiler, başkanlar olarak hala hukukumuzu sürdürüyoruz. Gerekli değerlendirmeleri yaparız, yapıyoruz.

Hangi önderlerle temasınızı sürdürüyorsunuz?

Sayın Kılıçdaroğlu’yla da, Sayın Akşener’le de görüşüyorum. Nezaket ziyaretleri olabiliyor. İster istemez o periyoda dair değerlendirmelerimiz oluyor. İçinde bulunduğumuz halle ilgili de birtakım değerlendirmeler yapma imkanımız oldu.

‘ADAYIN KİM OLACAĞI TARTIŞILMAZ OLUR MU?’

Cumhurbaşkanı adayının kim olacağına dair tartışmanın aylarca yapılmamış olması da bir diğer tartışma konusu. 3 Mart akşamına kadar bu mevzuyu hiç tartışmadınız mı?

Tartışma yürütülmez olur mu? Milletlerarası bağlantılarda de bu böyledir. Devlet liderleri seviyesinde bir toplantı düzenlenirken o toplantının öncesinde, ardında pek çok hazırlıklar yapılır. Bu süreç içerisinde her siyasi parti kendi içinde de değerlendirmeler yaptı. Kamuoyunun önünde birtakım açıklamalara bağlanmasa da her siyasi parti tarz ve temelle ilgili değerlendirmelerini yaptı. Sonuç itibariyle cumhurbaşkanlığı seçimi bir kişi karakteri üzerinden sürüklenecek bir seçim. İçinde bulunduğumuz tarihi koşulların, ülkenin kaidelerinin, siyasetin kaidelerinin, siyasetin güç istikrarlarının ortaya koyduğu sonlar var, imkanlar var, riskler var. O çerçevede herkes kıymetlendirdi.

‘ADAYI TARTIŞMAYI SON TOPLANTIYA BIRAKMADIK’

Şöyle bir genel yanılsama var; “son toplantıya bırakıldı” üzere. Aslında son toplantıya bırakılmadı. Resmi olarak konuşulmadı üzere görünse de her siyasi parti karşılıklı olarak bütün bu değerlendirmeleri yaptı.

Siz Kılıçdaroğlu’nun aday olması gerektiğini söz eden birinci başkandınız. Bu görüşünüzü, açıklamadan evvel Sayın Akşener’e de söz ettiniz o vakit?

85 milyonun gözünün projektörle dikildiği bir toplantıda neyin konuşulacağı açıktır. Bu sıkıntıyı karşılıklı açıklamalarla daha fazla sündürmek istemem. Her şey meydanda.

‘İYİ PARTİ VE CHP ORTASINDAKİ GÜÇ İSTİKRARINI SAĞLIKLI KURAMADIK’

Tüm süreçte en temel kusurlarınız neler oldu?

Şu stratejik yanılgımızı tabir etmem gerekir; Siyaset son analizde bir güç denklemi.
Cumhuriyet Halk Partisi ve GÜZEL Parti’nin Altılı Masa içerisinde güç ölçekleri itibariyle farklı pozisyonları vardı. Masanın iki güçlü aktörü bu iki parti. Sürecin başında o güç istikrarını sağlıklı kurmak gerekirdi. Bu bahisteki telaşımı sürecin başında ilgili genel liderlerle da paylaşmıştım. Lakin o dengeyi kuramadık.

‘KEŞKE MUTABAKATI SÜRECİN BAŞINDA SAĞLAMIŞ OLSAYDIK’

6 Mart’ta imzaladığımız mutabakatın her şeyin önünde olduğu kanaatindeyim. Keşke o mutabakat çok daha erken, işin başında sağlanmış olsaydı ve gereksiz birtakım tartışmalara sebebiyet vermeseydik.

‘AMACIMIZ HATALI BULMAK, BİRİLERİNİ İDAM ETMEK DEĞİL’

Daha diğer değerlendirmeler de yapabiliriz fakat maksadımız bir hatalı bulmak, birilerini idam etmek, birini hatalı ilan etmek değil.

‘İKİ BELEDİYE LİDERİ FORMÜLÜ’NÜ ÂLÂ PARTİ SÖZCÜSÜ’NÜN AÇIKLAMALARINDAN İZLEDİK’

Akşener’in masaya geri dönüşünü sağlayan “İki belediye liderinin cumhurbaşkanı yardımcısı olması” formülünden sizlerin haberdar olmadığını söyledi Akşener. Haberdar değil miydiniz?

Böyle bir bilgilendirme olmadı. Toplantı başlamadan önce ÂLÂ Parti Sözcüsü’nün yaptığı birtakım açıklamaları izleyebilmiştik lakin. O vesileyle bilgi sahibi olduk.

‘DOĞRU FORMÜL BİR CUMHURBAŞKANI YARDIMCISIYDI’

İtirazınız oldu mu bu formüle?

Aday isimleri konuşulmadan hatırı sayılır bir vakit dilimi öncesi, gerçek stratejinin bir cumhurbaşkanı adayı ve bir cumhurbaşkanı yardımcısı adayı olduğu fikrimizi Sayın Kılıçdaroğlu’na tabir etmiştim. Fakat olmadı.

‘ÇOK SAYIDA AKTÖRLE SEÇMENİ KAYGIYA SEVK ETTİK’

Sonuç itibariyle baktığınızda “etkili ve yetkili cumhurbaşkanı yardımcısı” hüviyetleriyle başkanlara iki büyükşehir belediye liderinin katılması seçmen nezdinde bir güvensizliğe sebebiyet verdi. “Bu kadar çok sayıda aktörün olduğu bir yerde Türkiye nasıl yönetilecek” üzere bir telaşa sevk ettik seçmen kitlesini.

Akşener’in ‘kazanacak aday’ ısrarı hakkında ‘Akşener haklı çıktı’ diyenler de var ‘Bu ısrar Kılıçdaroğlu’na kaybettirdi’ diyenler de var. Siz ne düşünüyorsunuz?

Elbette kişi çok çok değerli ancak Türkiye bir şahsı değil bir pahalar manzumesini, bir sistemi oyladı. Onun daha fazla oy almasını sağlamamız gerekirdi. Ancak biz seçmenin bu manadaki itirazını sandığa yansıtacak yordam ve enstrümanları gereğince ortaya koyamadık ki bu türlü bir sonuç çıktı.

‘KAZANACAK ADAY TARTIŞMALARI YIPRATICI OLDU’

Kazanacak aday ısrarının Kılıçdaroğlu’nu yıprattığı yorumuna katılır mısınız?

O tartışmalar olağan çok yıpratıcı tartışmalar oldu. Bugünden bakınca daha net görebiliyoruz. Zira oy verme ihtimali yüksek birtakım kitlelerde duygusal kopuşlar yaşandıktan sonra onları toparlamak sıkıntı olur.

Bir bütün sürece dair kamuoyunun bilmesi gerektiğini düşündüğünüz öbür bir nokta var mı?
Her şey ortada. Tarihe karşı sorumluluğumuz var. Özel bir durum olursa yeri vakti geldiğinde açıklamalar yaparız. Ancak bugün tekrar tekrar altını çizmek istediğim şey şu; O yüzde 48’e karşı sadakat sorumluluğumuz her şeyin önünde.

‘İKTİDAR PARTİSİNİN BELEDİYELERİNİ MAKSAT ALIRIZ’

Bu sadakatin ve sorumluluğun ne kadar değerli olduğunu göreceğiniz yeni bir periyoda giriyoruz; mahallî seçim. Mahallî seçimde tavrınız ne olacak?

Bizim temel ölçümüz Türkiye’nin karşı karşıya kaldığı ve her geçen gün rengi yoğunlaşan bu keyfi iktidara karşı sorumluluk hissiyle hareket etmek. Toplumsal muhalefetin vicdan hizasında durmaktır bizim için temel olan ve orada duruyoruz. Kendi hazırlığımızı yapıyoruz. Mümkün olan en azami seçim etrafında siyasi parti olarak kendi varlığımızı koymayı hedefliyoruz. Fakat temel tercihlerle karşı karşıya kalındığı noktalarda partinin şuraları farklı değerlendirmeler yapacaktır. Burada da öncelikli olarak iktidar partisinin belediyelerinin olduğu noktaları maksat alırız bir muhalefet partisi olarak.

‘YENİ ANAYASA KONUSUNDA UYANIK OLMAK LAZIM’

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yeni Anayasa davetine ait değerlendirmeniz ne olur?
Birinci Meşrutiyet’ten bu yana şöyle bir türkü söylüyoruz; Anayasa gelecek, kaygılar bitecek.
Ortada bir kazan kaynıyor. Sayın Erdoğan’ın daima o kazanın altına bir odun atması lazım. Bu numaraları gördük. 2010 referandumu hepimizin hafızasında. “FETÖ’yle beraber
devleti ele geçireceğiz” diyerek yapılan anayasa değişikliğinin Türkiye’yi nasıl bir darbenin eşiğine getirdiğini, oradaki sorumluluklarını hatırlasınlar. Bugün de hedefleri üzüm yemek değil bağcı dövmek.

İktidarın demokrasi, hukuk devleti, temel hak hürriyetlerle ilgili 20 yıllık şeceresi ortada. ‘Gömlek değiştiriyoruz’ diyerek giydikleri demokrasi gömleğinin ne kadar bol geldiği de ortada. Anayasa Mahkemesi’nin kararlarını tanımayan yargıçları yüksek yargıya üye yapan, bakan yardımcısı yapanlar bugün yeni anayasa yapacakmış. O açıdan çok dikkatliyiz. Parti olarak biz de bütün bu sürece bir azami dikkat kesilerek hazırlığımızı yapacağız. Muhalefete karşı yürütülecek bir kumpas kampanyasına karşı da hazırlıklı olmak lazım. Bu ülkenin temel bedellerini gereksiz tartışmaya açmanın esnetmenin yolu olarak bu tartışmaları iktidar geçmişte de yaptı. O açıdan çok uyanık olmak lazım.

AK Parti Türkiye’de sağ partilere oy veren seçmenin öncelikli tercihlerinden oldu, 20 yıldır muhafazakar ve sağ seçmenin oyunu alarak iktidarda kalmayı başardı. ÂLÂ Parti AK Parti’nin alternatifi olduğunu söyleyerek 2028 seçimlerine hazırlanıyor. Merkez sağ denilince akla gelenin Demokrat Parti olması gerektiğini düşünüyor musunuz? Merkez sağda güçlü bir alternatif olacak mısınız?

Demokrat Parti merkez sağın tescilli markasıdır. Elbette bu türlü bir gayemiz var. Biz darbeler dahil pek çok operasyonun sonucunda bu noktaya geldik. Bugün Türkiye’nin tek bir açığı var;

makul – merkez sağ açığı. Bizim bütün amacımız kimliklere hapsolmuş ve uçlara kaymış siyaseti merkez sağ siyaset kıymetler temelinde makul çoğunluğu temsil edecek bir güçlü duruma taşımak. Bütün uğraşımız bunun içindir.

AK Parti işine geldi mi ‘Menderes’ der, işine geldi mi ‘Özal’ der, işine geldi mi ‘Demokrat Parti’ der ancak biz 10 yıldır AK Parti’nin sistematik hukuksuzluklarına muhatap olmuş bir siyasi partiyiz. Yani onların demokrasiden, hukuktan ne anladığını biliyoruz. Demokrasi dediğimiz sonradan öğrenilecek bir şey değil. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ve milletinin ulusal güvenlik şemsiyesi demokrasidir, hukuktur, laikliktir. Beslendiğimiz damar orasıdır.

Peki, bölgeyi, bilhassa de Karabağ’da yaşayan sivil halkı bundan sonraki süreçte neler bekliyor? Türkiye, Rusya ve ABD üzere aktörlerin yaklaşımlarını nasıl okumak gerekiyor? Ve tahminen de hepsinden değerlisi; bölgede barışı sağlamak için ne yapmak gerekiyor?

Agos gazetesi Ermenice editörü – gazeteci Pakrat Estukyan, yerli halkın büyük bir kısmının Karabağ’ı terk etme niyetinde olduğuna işaret ederek, bunun etnik paklık ve demografik yapının bütünüyle dönüştürülmesi manasına geldiğini söz ediyor.

Bölgede Rusya ve ABD üzere ülkelerin varlığı ve nüfuzuna da değinen Estukyan, “Avrupa Birliği (AB) ülkeleri olsun, ABD olsun, Rusya olsun; emperyalist ülkelerin hepsinin kapanmayan yaralara gereksinimi vardır. Bu yaraların kapanmasına, kabuk bağlamasına, olağanlaşmasına, güzelleşmesine müsaade vermemek üzere tasarlanmış bir siyaset hâkim dünyaya. Ne yazık ki Türkiye de bu siyasetin bir kesimi haline geldi” diyor.

Pakrat Estukyan’la son gelişmeler ışığında Karabağ’daki durumu konuştuk…

‘KORKUNÇ BİR NEFRET SÖYLEMİ VAR’

Karabağ’da Azerbaycan’ın askeri operasyonu ve ateşkes sonrası yaşanan gelişmeleri ve bölgedeki son durumu nasıl değerlendirirsiniz? Sizce bölgedeki sivilleri ne bekliyor?

Bugün prestijiyle 47 bin kişi Karabağ’dan Ermenistan’a giriş yaptı. Ancak yollar dehşetli tıkalı. Kimi beşerler o tıkanıklıktan dolayı, trafiğin biraz daha azalmasından sonra yola çıkmak üzere Karabağ’a dönüyor. Bir gazetecinin aktardığına nazaran, 10 metrelik yolu 4 saatte geçmişler. Bu durumu aşmak için de bu telaşın biraz sakinleşmesini bekliyorlar.

Azerbaycan-Karabağ görüşmelerinde de Azeri tarafı bir an evvel Stepanakert’e, Karabağ’ın başşehrine girmek, orada devlet dairelerinin üzerine Azeri bayrağı çekmek istiyor. Bu türlü bir müdahale bu basamakta daha büyük bir düzensizliğe yol açacaktır. Zira üretilmiş fecî bir nefret söylemi var. Bu nefret telaffuzuyla Azeri askerlerin sivil halkla müsabakası hiç istenmeyen sonuçlar yaratabilir. Bu yüzden, Ermeni delegasyonu bunun ertelenmesi için davette bulunuyor o toplantılar esnasında. Lakin hala netleşmiş bir durum yok.

Belli ki Karabağ halkı çoğunlukla Karabağ’ı terk etme niyetinde. Bu da bir etnik paklık, demografik yapının bütünüyle dönüştürülmesi manasına geliyor esasen. Zira Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev daha evvelki açıklamalarında oraya Azerilerin yerleştirileceğinden bahsetmişti. Bu, yüz yıldan beri bizim çok şahit olduğumuz, çok yeterli bildiğimiz bir demografik değişim, nüfus mühendisliği. Türkiye’de de biz bunu çok gördük, hala görüyoruz. Artık Karabağ’da, Artsakh’ta tıpkı şey tekrarlanıyor güya.

‘HEM ERMENİSTAN HALKI HEM İDARESİ PUTİN’İN SİYASETİNE TEPKİLİ’

Ateşkes sağlanmadan evvel de sağlandıktan sonra da Ermenistan’ın Rusya’yı suçlayıcı açıklamaları oldu. Kremlin ise Karabağ’daki durumla ilgili sorumluluğu reddetti. Azerbaycan, Karabağ’a askeri operasyon düzenlediğinde ise Ermenistan ve ABD ortak bir askeri tatbikat yürüyordu. Öte yandan, pazartesi günü de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Aliyev’le Nahçıvan’da bir ortaya geldiğini gördük. Siz iki bölgesel aktör olarak Rusya ve Türkiye’nin ve ABD’nin bu süreçteki halini ve rolünü nasıl yorumlarsınız? Rusya ve Ermenistan’ın birbirinden uzaklaştığını söylemek mümkün mü?

Rusya ve Ermenistan’ın politik olarak ve toplum nezdindeki algılar olarak birbirinden uzaklaştığını söyleyebiliriz. Gerçekte ise bu pek mümkün bir şey değil. Zira Ermenistan halkıyla Rusya, Rus kültürü, Rus lisanı ortasında çok ağır bir münasebet var. O ağır münasebetten dolayı Ermenistan halkı Rusya’yı inkar edemez.

Ama Putin’in bugün güttüğü siyasete karşı bir reaksiyonun halk nezdinde de olduğunu söyleyebiliriz. İdarede de birebir reaksiyon var. Zira idare yalıtıldığını, yalnız bırakıldığını, savunma manasındaki en büyük teminatı olan Rusya ittifakının kendisini adeta sattığını düşünüyor. Bu türlü bir algı çok da yersiz değil. Kolektif güvenlik teşkilatı nezdinde de birebir sorunsal var; Ermenistan şu anda hükümet programı nezdinde değilse bile geniş halk kitleleri nezdinde o teşkilattan ayrılmayı da tartışıyor.

‘TÜRKİYE, DİPLOMATİK BAĞLARIN OLUŞMASINI DAİMA ÇIKMAZA SOKTU’

Türkiye’nin tesirine gelince… Türkiye çok yazık, ben buna çok hayıflanarak değiniyorum ki 32 yıl evvel ortaya çıkan durumu kendi ülkesinin menfaatleri doğrultusunda değerlendiremedi. O vakit Ermenistan’la daha farklı bir boyutta bir mutabakat sağlayabilseydi, mesela diplomatik alakalarını kurabilseydi, Ermenistan üzerinde daha değerli tesirleri olabilen, bu tesirlerin olumlu olabileceği bir iklim yaratabilirdi.

Ama Türkiye hükümetleri Ermenistan’ın bağımsız olmasından bu yana maksimalist taleplerle bu alakanın oluşmasını daima çıkmaza soktu, daima koşullar dayattı Ermenistan’a. Türkiye Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan’ı birebir gün, tıpkı kararnameyle birer bağımsız devlet olarak tanıdığını açıkladı. Lakin Gürcistan ve Azerbaycan’la diplomatik alaka kurarken Ermenistan’la bunu kurmak için bir dizi ön kaide ileri sürdü.

Bu ön koşullar ekseriyetle anlamsız kurallardı. Üstelik bu ön kaideler vakit içinde teyit de edildi. Mesela Türkiye Ermenistan’ın Türkiye’den toprak talebi olmamasını teyit etmesini istiyordu. Ermenistan’da üç cumhurbaşkanı ve artık de idare formu değiştiği için başbakan, yani cumhurbaşkanları Levon Ter-Petrosyan, Robert Koçaryan ve Serj Sarkisyan, bugün ise Başbakan Nikol Paşinyan Türkiye’den toprak talepleri olmadığını tekraren teyit ettiler. Bu bu türlü olduğu halde Türkiye hala bu talebinde ısrar ediyor.

‘BU YAKLAŞIMLA TAHLİL OLMASI MÜMKÜN GÖRÜNMÜYOR’

Şimdi ise bir Zengezur Koridoru ısrarı var. Koridor, Ermenistan’ın toprak bütünlüğünü ihlal etmeyi ima ediyor. Türkiye’den aslında Nahçıvan’a geçmek mümkün. Burada gaye, Nahçıvan’dan da Ermenistan’ı baypas ederek Azerbaycan’a ulaşmak.

Oysa memleketler arası hukukun gereği, bu ulaşım yolunun Ermenistan’dan geçmesi ve memleketler arası mutabakatlar nezdinde hudutlar nasıl geçilirse o denli geçilmesi. Lakin Türkiye buna razı değil, Türkiye direkt kendi doğal yolu olarak gördüğü bir güzergahla geçmek istiyor. Yani, Ermenistan’ın toprak bütünlüğünü ihlal etmek istiyor. Daha da değerlisi Ermenistan’ın İran’la olan hududunu aksatmak, o sonu kesintiye uğratmak istiyor.

Bütün bunlar kabul edilebilir şeyler değil lakin bu bahiste Erdoğan’ın çok ısrarcı olduğunu, Aliyev’le birlikte bu ısrarı gittikçe daha yüksek sesle dillendirdiğini görüyoruz. Bu da tahlile yakın olmadığımızı düşündürüyor. Bu yaklaşımla tahlil olması pek mümkün görünmüyor.

‘TÜRKİYE DE DÜNYAYA HÜKÜMRAN OLAN SİYASETİN BİR KESİMİ HALİNE GELDİ’

Bir yandan da Ermenistan ve Azerbaycan ortasındaki barış görüşmeleri sürüyor. Son olarak salı günü Azerbaycan ve Ermenistan temsilcileri AB, Almanya ve Fransa’dan temsilcilerin de iştirakiyle Brüksel’de bir ortaya gelerek 5 Ekim’deki Paşinyan-Aliyev görüşmesi için yapılacak hazırlıkları ele aldı. Şunu sormak istiyorum; sizce Karabağ’da son yaşananlar iki ülke münasebetlerini ve Ermenistan-Türkiye ilgilerini nasıl etkileyecek?

Olumlu bir etkilenmeden bahsetmek isterdim ancak ne yazık ki bahsedemiyorum. Zira sizin de bir başka faktör olarak bahsettiğiniz ABD’nin bölgede nüfuz edinme uğraşları son derece korku verici gelişmeler. Zira Avrupa Birliği (AB) ülkeleri olsun, ABD olsun, Rusya olsun; emperyalist ülkelerin hepsinin kapanmayan yaralara muhtaçlığı vardır. Ortadoğu’da kapanmayan yaralar, Kafkasya’da kapanmayan yaralar ve muhtaçlık olduğu anda kaşıyarak tekrar kanatabilecekleri yaralara muhtaçlık var.

Şu anda dünyada çok geniş bir coğrafya ne yazık ki bu risk altında. Kuzey Afrika ülkeleri, Orta Doğu, Balkanlar, Kafkasya; bunların hepsi gerekli görüldüğü anda sorun yaratılabilecek açık yaralar halinde duruyor. Kapanmasına, kabuk bağlamasına, olağanlaşmasına, güzelleşmesine müsaade vermemek üzere tasarlanmış bir siyaset hâkim dünyaya. Ne yazık ki Türkiye de bu siyasetin bir kesimi haline geldi, o da uygar ilgilerle ara almak yerine kendi bölgesel çıkarlarını şiddet, işgal, boyun eğdirme üzerine kuruyor.

‘SAĞDUYU SAHİBİ BEŞERLER PAŞİNYAN’IN ÇARESİZLİĞİNİN FARKINDA’

Karabağ’da yaşananlar Ermenistan’da hükümet, bilhassa de Paşinyan aykırısı şovlara yol açtı. Darbe teşebbüsü ve Başbakan Nikol Paşinyan’a suikast hazırlığı savları da lisana getirildi. Karabağ’daki gelişmeler Ermenistan halkı ve Türkiye’deki Ermeni toplumu tarafından nasıl karşılandı? Bu hususta ne söylemek istersiniz?

Sadece Türkiye’deki değil, bütün dünyadaki Ermeni toplumları tarafından büyük bir tasayla, kaygıyla karşılanıyor. Zira tasanın kaynağında şu var: Karabağ sıkıntısı, Azerbaycan lehine bu biçimde bir etnik temizlikle tahlile kavuşursa, bundan sonraki etabın direkt Ermenistan’a yönelik olabileceği ihtimali konuşuluyor. Bu da büyük bir telaş sebebi doğal. Türkiye Ermenileri de bu tasayı paylaşıyor, dünyanın birçok ülkesinde yaşayan Ermeniler de ve alışılmış hepsinden çok da Ermenistan’da elbette.

Sokaktaki Paşinyan aykırısı şovlara gelince; o şovların halk nezdinde fazla bir karşılığı yok. O şovlar, rövanşist bir hareketin, rövanşist bir gücün 2020’de 44 gün süren Karabağ Savaşı mağlubiyetle sonuçlandığından beri Paşinyan’a karşı uyguladıkları, onu devirmeye yönelik bir hareket. Bu hareket artık bir sefer daha ortam ısınınca kendisine alan buldu. Fakat bunun halk nezdinde, toplum nezdinde bir karşılığı yok.

Ermenistan sivil toplumu o kadar da teşne değil bu taleplere. Hakikaten en son başşehir Erivan’da belediye seçimi yapıldığında da oy kaybına uğrasa bile Paşinyan’ın partisi en yakın rakibinin iki katı kadar oy aldı. Beklediği oydan daha azdı bu lakin tekrar de çok yüksek bir oranda hala halk takviyesinin Paşinyan’dan yana olduğunu söyleyebilirim. Zira sağduyu sahibi beşerler Paşinyan’ın çaresizliğini, bu sonucun sebebinin o olmadığını, bu sonucu adeta kucağında bulduğunun farkındalar.

‘BARIŞ, BİR ORTADA YAŞAMA KÜLTÜRÜNÜN İÇSELLEŞTİRİLMESİYLE MÜMKÜN’

Hem Karabağ özelinde hem de Ermenistan-Azerbaycan ortasında barış görüşmelerinin sürdüğünü biliyoruz. Bölgede barış nasıl mümkün olur? Bunun için kimin nasıl bir hal alması, ne yapılması gerekiyor sizce?

Ne yazık ki bir kere daha bu imkanı kaybettik ve milliyetçilikten dolayı daima kaybediyoruz. Bu, bir ortada yaşama kültürünün içselleştirilmesiyle sağlanabilir. Bu kültür, Sovyet rejimi boyunca, 70 yıla yakın bir müddet inşa edilmeye çalışıldı lakin muhakkak ki tutmadı. Yalnızca Sovyetler Birliği’nde değil, Balkanlar’da da tutmadı. Yugoslavya’nın parçalanmasıyla yaşanan kanlı savaşları hatırlıyorum ben bu basamakta. Orada da bir ortada yaşama kültürü ne yazık ki milliyetçiliğin gazabına uğradı, milliyetçilik daha baskın geldi.

Azerbaycan’da toplum ülke içerisinde Karabağ diye bir yer kalmamasını, her yerin Azeri toprağı olduğu algısını ülkenin temizlenmesi olarak görüyor. An itibariyle 47 bin Ermeni’nin yurdundan kopup komşu ülkeye gitmesini sevinçle karşılıyorlar. Bunun güzel bir şey olduğunu düşünüyorlar. Tıpkı tablo 30-32 yıl evvel Ermenistan’da da yaşandı. Orada da azınlık olarak yaşayan Azeriler vardı. Onlar da o günün tansiyonları içerisinde ülkeyi terk etmek zorunda kaldılar, Azerbaycan’a gittiler. Onların gidişi de Ermenistan tarafında sevinçle karşılandı. Bu, beni çok üzen bir durum zira milliyetçiliğin zaferi bu.

‘HER VAKİT İÇİN BİR ÖTEKİ BULMAK MÜMKÜN OLABİLİYOR’

Zannediliyor ki Türkiye’de yalnızca Türkler kalırsa, Ermenistan’da yalnızca Ermeniler kalırsa yahut Azerbaycan’da yalnızca Azeriler kalırsa, rastgele bir etnik azınlık olmazsa her şey daha güzel gidecek. Lakin deneyimler gösteriyor ki hiç de o denli değil. Her vakit için bir öteki bulmak mümkün olabiliyor. Bütün ülkeler için de geçerli bu. Çok üzgünüm bu türlü göründüğü için. Beşerler öteki diye gördükleri, kendinden olmayan diye gördükleri öbür beşerlerle bir ortada yaşama terbiyesini, kültürünü içselleştiremediler bir türlü.

Bunlara eklemek istediğim tek şey; inşallah bütün bu süreçler kansız sona erer, daha fazla kan akmaz, daha fazla genç asker ölmez. Ermenistan’da da Azerbaycan’da da askere alma yaşı 18. O yaştaki çocukların ölmesi, sineye çekilebilir bir şey değil. Aliyev şu anda kendisi bir açıklama yapmıyor lakin Azerbaycan muhalefeti şu son operasyonda 180 Azeri askerinin öldüğünden bahsediyor. Bir o kadar da Ermeni askeri ölmüştür Karabağ’da elbet ki.