Category Normalised Citation Impact CNCI Dünya ortalaması 1 00 alınarak atıf sayılarının olağanlaştırıldığı bir tesir Bomonti Travestileri faktörüdür Bir öğe için atıf yapılan vakitleri birebir yayın tipi yayın yılı ve husus alanı yahut mecmuadaki öteki öğeler tarafından beklenen ortalama alıntı sayısıyla karşılaştırır Gerçek bir atıf sayısının beklenen Cihangir Travestileri bir atıf oranına bölünmesiyle hesaplanır Buna nazaran makaleniz yahut makale kümenizin performansı i Normalleştirilmiş alıntı tesiri 1’den küçük bir oran ise öğe kümesi beklenenden daha makus ii Normalleştirilmiş alıntı tesiri Fındıkzade Travestileri 1’den büyükse öğe kümesi emsallerinden daha uygun performans göstermektedir
Örneğin 1 2014 yılında yayınlanan Plant Sciences makalesine 46 kere atıf yapılmışsa bunun performansını belirlemek için öncelikle makaleyi karşılaştıracak bir referans Fulya Travestileri alıntı oranı hesaplamamız gerekir Bu da
Plant Sciences Kategorisi için Beklenen Atıflar Tıpkı doküman tipi makale kalitesi yıl 2014 ve kategori için ortalama atıf 2 32 bulunur Buna nazaran
CNCI Halkalı Travestileri Kategori Normalleştirilmiş Atıf Tesiri Gerçek Atıflar Kategori Beklenen Atıflar
46 2 32 19 82
Atıf tesirinin tüm ölçütleri son yayınlar için atıf sayılarının düşük ve değişken olabileceğini münasebetiyle atıf tesirlerinin tahlil edilen vakit diliminden etkilenebileceği dikkate almalıdır
Clarivate InCites 2 bilgi tabanında bu hesaplamalarla ilgili ayrıntılı bilgiler verilmektedir Bu bilgiler dikkate alınarak oluşturulan grafikler Şekil 1 detaylı incelendiğinde dünya ortalaması 1 00 iken Türkiye ortalamasının 2015 de 0 79 dan 2020 de 0 94 e yükseldiği görülmektedir
Şekil 1 Atıf sayılarının olağanlaştırıldığı tesir faktörünün yıllara nazaran değişimi
Aynı grafikte İTÜ son yıllarda Türkiye ortalamasının altında kalırken Dicle Üniversitesi son 5 yılda Türkiye ortalamasının epeyce altında kalmıştır Buna karşılık Hacettepe Üniversitesi düşme eğiliminde olmasına karşın Türkiye ortalamasının üzerinde Koç Üniversitesi ise dünya ortalamasının yaklaşık 10 üzerinde bir trend sergilemiştir Bu grafiğe dünyanın tanınmış kimi üniversitelerini koyduğumuzda CNCI bedellerinin kıymeti daha açık görülmektedir Örneğin dünyanın bir numaralı üniversitesi olarak görülen Harvard Üniversitesi ABD yıllara nazaran yaklaşık 2 3 üzere bir ortalama paha sergilerken tekrar dünyanın yaklaşık 40 Üniversitesi olan İsviçre deki EPFL École polytechnique fédérale de Lausanne yaklaşık 1 7 düzeyinde seyretmektedir Ülke olarak da CNCI kıymetinin tespiti mümkündür Mesela İsviçre nin 2020 yılındaki CNCI bedeli yaklaşık EPFL düzeyindedir Bu da İsviçre deki tüm üniversitelerin muhakkak bir muvaffakiyet kalitesini koruduğunu göstermektedir İsviçre genel olarak bu muvaffakiyetini korurken 5000 civarında çok farklı düzeylerde üniversitesi olan ABD nin ülke olarak Harvard kalitesini sürdüremediği ve 1 3 civarında bir CNCI bedeli sergilediği görülmektedir
Türkiyede ki CNCI kıymetlerine 2020 bağlamında tekrar bir göz atarsak Dicle 0 57 ve İTÜ nin 0 86 CNCI pahası Türkiye ortalamasının altında kalırken Hacettepe 0 97 biraz üstünde Atatürk 1 08 ve Koç 1 09 Üniversitelerinin CNCI pahaları hem Türkiye hem de Dünya ortalamalarının üstünde seyretmiştir
Türkiye Üniversiteleri ortasında yayın sayısı başkalarına nazaran az olmasına karşın Harran üniversitesi HRÜ 2019 den itibaren CNCI 0 94 yükselen bir trend göstermiş ve 2020 yılında 1 98 e yükselerek dünya ortalamasının yaklaşık 2 misline çıkmıştır Burada akla gelen birinci soru nasıl olur da HRÜ Harvard a yaklaşmıştır Aslında burada nispi bir kavram vardır Harvard Üniversitesinin 2020 yılında ürettiği 43331 adet yayının Q kalitesi Q1 68 Q2 19 Q3 9 Q4 3 iken HRÜ yalnızca 411 adet Q kalite Q1 21 Q2 24 Q3 25 ve Q4 30 yayın üretmiştir Yani HRÜ yalnızca Harvard ın 1 i kadar yayın üretebilmiştir Emsal halde EPFL nin 2020 yılında ürettiği 3672 yayının kalite dağılımı Q1 66 Q2 22 Q3 9 Q4 3 formundadır
Bu alışılmamış durumu mecmua kalitesi Q ile şu biçimde açıklayabiliriz Mecmua kalitesini belirleyen en kıymetli ölçütlerden birisi Q bedelidir Bu paha bir mecmuanın tesir faktörüne nazaran bulunduğu alandaki aynı konudaki mecmua sayısının dörde bölünmesiyle ortaya çıkan 25 lik dilimleri gösterir Birinci 25’lik dilim Q1 kıymetini alırken son 25’lik dilim Q4 bedelini alır Yani bir kişinin yahut kurumun makale kalitesini güzelleştirmesi için Q1 dilimindeki makale sayısının arttırırken Q4 dilimini azaltması gerekir Hakikaten yıllara bağlı olarak sunulan grafikte Şekil 2 Harran Üniversitesinin Q performansını yıllara bağlı olarak net bir biçimde sergilenmektedir Buna nazaran 2020 yılında Q1 21 Q2 24 ve Q3 25 yayınlarında bariz bir artış varken Q4 30 yayınlarında önemli bir azalma görülmektedir CNCI pahası ülke kurum ve yayın bazında değerlendirileceği üzere kişi başında da kıymetlendirilmesi mümkündür Harran Üniversitesinden yayın performansı birinci sıralarda olan üç öğretim üyesinin CNCI performansı yaklaşık 12 7 ve 5 formunda sıralanmaktadır
Benzer halde 2020 yılında Hacettepe 2855 İTÜ 1736 Dicle 396 Koç 1217 ve Atatürk Üniversiteleri 1205 adet Q kalite yayın üretmiştir
2021 yılının dataları şimdi tam olarak açıklanmadığı için bu datalar gösterilmemiştir HRÜ için Q4 sayısındaki oransal azalma makale kalitesinin artmaya devam edeceğini gösterecektir
Şekil 2 Yıllara nazaran Harran Üniversitesinin kaliteli yayınlarındaki değişim
Clarivate Institute for Scientific Information ISI raporuna göre 3 CNCI pahasının tahlilinde memleketler arası ortak yapılan yayınların da tesirli olduğu ve memleketler arası işbirliklerinin kıymeti vurgulanmaktadır Memleketler arası İşbirliği bir üniversitenin global kabulünün bir ölçüsü olup yabancı üniversitelerle işbirliği içinde yayınlanan toplam makale sayısına dayanmaktadır InCites 4 dataları dikkate alınarak çizilen grafikte Şekil 3 milletlerarası işbirliklerinin kurumların performansını ne derece arttırdığını açıkça göstermektedir Bu bağlamda milletlerarası işbirliklerinde Türkiye bariz bir halde Dünya ortalamalarının 8 4 üzerinde bir bedel göstermektedir Tekrar tıpkı rapordan elde edilen bilgilere nazaran örneğin 6 farklı ülkenin bilim insanları ile üretilen bir makalenin CNCI bedeli direkt 3 e yükselmektedir
Şekil 3 Memleketler arası işbirliklerinin kurum performasına tesiri Veriler InCites 4 tan alınmıştır
Kaynak BHA Beyaz Haber Ajansı
